Frå stykket “Minnenes museum” på Riksteatret
På Riksteatret kan me i desse dagar sjå ei framsyning kalla «Minnenes museum». I ein liten prolog får me høyre at minna er det som held alt saman. Utan minne er eit kvart kjærteikn meiningslaust, ei kvar handling mållaus.
Handlinga i stykket kretsar kring to brør, der den eldste lever med minna etter bror sin som ein dag tek sitt eige liv. No står dei på kvar si side av tilveret, og saman lever dei ut minna dei har frå deira felles oppvekst. Det er eit vakkert stykke som viser kor sterkt me menneske er knytt til kvarandre, trass døden som skil oss.
Kjære vener. I dag held me fram minnet om dei som har gått frå oss, både dei som har stått oss nære, og alle som forlengst har forlate denne verda. Men når me i dag feirar Allesjelersdag er det ikkje berre minna om fortida som gjev innhald til dagen i dag. I denne messa lyfter me fram eit mykje større minne. Me minnast at dette livet har sitt feste og sitt mål i eit nytt og evig liv. Me minnast at alle dei me kjente, og alle dei me elska, går gjennom døden mot ein dag som ikkje tar slutt. Me minnest at mennesket er skapt for liv, og liv i overmål. Difor er dagen i dag ikkje berre ein dag me ser bakover, men ei feiring av det me har i vente. Det er sjølve grunnsatsen i den kristne trua me hyllar i dag.
Det er denne evangeliske grunnsanninga som vert lyft fram i dagens tekst. Lasarus høyrer Jesu stemme djupt der inne i grava, og han kan ikkje anna enn å fylgje røysta. Ved denne fyrste oppstoda vert Lasarus så å seie sitt eige sakrament, -teiknet på det livet som me alle ber som ei von, rotfest i vår dåp og vår tru.
I går feira me Allehelgensdag. Det er lovprisinga av den triumferande kyrkja, der lovsongen frå dei heilage blandar seg med koret frå serafane som Jesaia fekk sjå i eit syn, og som ropar «Heilag, heilag, heilag er Herren Sebaot. Heile jorda er full av hans herlegdom». Mange er dei som Gud gav særlig nåde i livet, ofte fylgt av mykje smerte, og som Herren løna ved å ta dei like inn i sin famn. Helgenskaren er stor, langt større enn dei me har namn på, og strekkjer seg langt utover dei katolske rekkjer. Denne store, kvite flokk er våre vener, som me ser til med glede, med sukk, med bøn om forbøn. Det er desse som held fram for oss lyftet om det me har i vente på den ytste dag.
Men langt fleire enn helgenane er dei som levde sine liv så godt dei kunne, som sleit seg gjennom mange kvardagar med sine synder, sine manglar og laster. Det er dei mange som ikkje makta å gje sitt fulle ja til Herren, det fullkomne ja’et som Maria svara engelen. Det er dei som Herren likevel forbarma seg over i sin store miskunn. Dei skal reinsast slik at dei kan stå fram for Herren åsyn til åsyn.
Me får kanskje ikkje oppleve den same reinsinga som Jesaia. Han vart fridd frå alt ureint ved at ein av serafane la ei glødande glo på leppene hans. Slik gjorde Gud han klar for profetkallet. Men ei lutring ventar oss òg. Me har skjærselden i vente, purgatoriet, kanskje ikkje det triveligaste å tenkje på i kvardagen, men i sanning betre enn alternativet, der ein ikkje slepp ut av elden i det heile…
Men som me veit er Gud så underleg løysingsorientert. Han likar å legge til rette for at me skal prege vår eiga livsreise. Ein vert helgen ved å helgast, og dette er ein kvar kristen sitt kall. Til hjelp skjenker Gud oss nåden i sakramenta som middel og lækjedom. Han har gjeve oss ein moglegheit til å legge av oss alt som tynger, og syndene som gjer oss ufri. I skriftemålet legg me frå oss våre eigne «nei», og let oss omdanne og nyskape i tru og i sanning. Me er på veg mot ein ny vår! Det er ikkje redsla for helvete som driv oss i vår tru. Det er vona og vårt levande minne om det som ventar oss. Og om dei som ventar oss.
Lat oss difor på denne dagen ta til oss orda frå Herren Jesus som seier «Frykt ikkje!» Frimodig skal me leve i håpet om at me òg får høyre dei same orda som serafen kviskra til Jesaja, då han sa: «Di skuld er borte, og di synd er sona». Så kan me ved Guds nåde og ved Kristi soningsblod møte vår Frelsar i eukaristien, og be for kvarandre medan me er undervegs mot vår endelege forløysing.
Haavar Simon Nilsen OP,
St. Dominikus kloster, Oslo